Leonard de Vries

Plakboek

Home
Leonard de Vries overleden
Leonard de Vries in de media
Leonard de Vries bij W.H.G.Stuiver
Het Jongens Radioboek
Het Jongens Electriciteitsboek
De Jongens van de Hobbyclub
Hobbyclubs
Leonard de Vries en het Berglandschap
Opkomst en ondergang van Hobby Club Utrecht
Hoe een boek je leven vormt
Leonard de Vries en fotografie
Chaweriem
Dank U, meneer Edison
Leonard de Vries thuis
Leonard de Vries in English
Van Hobbyclub naar Maker community
Techniek, Erotiek en Geluk
Varia
John Hummel, illustrator
Bibliografie
Links
Over de plakboekmaker
Contact
   Opkomst en ondergang van Hobby Club Utrecht
Bernard-album/Capture-seperator.JPG

door Ad van de Graaf

In de jaren 50 ontstonden in heel Nederland Hobby Clubs. De eerste werd opgericht in de zomer van 1948 in Drachten. Ja, in Drachten waar ik als oud Utrechternaar sinds 1985 woon. Binnen een jaar tijd volgden meer dan 70 clubs door het hele land. In dit artikel zal ik een beeld geven over het ontstaan van de Hobby Club Utrecht.

De Hobby Club in Utrecht werd op 15 september 1949 opgericht. Zij vonden een onderkomen  in een grachtenkelder aan de Oudegracht. Eerst even onder het Rembrandt theater, later onder de Cinema bioscoop.

Afbeelding 1
Bernard-album/afbeeld1.jpg

Het ontstaan van Hobby Clubs kwam voort uit het boek "De jongens van de Hobby Club" geschreven door Leonard de Vries in 1943. Dit schitterend geïllustreerde boek werd in 1947 uitgegeven door de Bezige Bij. Het beschreef een wereld waarin de jeugd het voor het zeggen zou hebben.'Samen met anderen met hoofd en hand bouwen aan een betere toekomst en een gelukkiger samenleving', was het motto van de schrijver.

De Hobby Clubs waren jeugdverenigingen waar jongens en meisjes zich konden uitleven op technisch en cultureel gebied. Men kon er knutselen met radio's, geluidsopnamen maken, scheikundeproeven doen, fotograferen, filmen, toneelspelen, schilderen, timmeren, modelbouwen, handwerken, enz.

Afbeelding 2
Bernard-album/afbeeld2.jpg

Toen ik de Hobby Club in Utrecht ontdekte was ik 11 jaar. Ik wilde hier wel lid van worden want ik had intussen al heel wat radio's en versterkers in elkaar gezet en ik maakte leuke foto's. Voor mijn leeftijd had ik er al wel aardig verstand van. En ik zou me in die club verder kunnen ontwikkelen. Maar de minimum leeftijd om lid te worden van de Hobby Club Utrecht was 12 jaar en liever 14 jaar. Maar ik kon wel informeel lid worden. Als ik de contributie van 25 cent maar betaalde. En dat was een flink deel van mijn zakgeld. In het blad  " Hobby Club " van februari 1950 schreef  Piet van Bemmel, secretaris van de Hobby Club Utrecht,  dat ze een clublokaal hadden gevonden. 'Een grote kelder aan de Oudegracht. En van de directie van de Galleries Modernes, het grote warenhuis,  hadden ze toestemming gekregen een hele Hobby Club etalage in te richten.

En op de 2e etage mochten ze een hele stand plaatsen. Ook de plaatselijke kranten zouden over de Hobby Club schrijven. Een clublokaal, propaganda....nu kunnen we pas goed aan de slag'.  “Ideaal is dit onderaards gewelf niet", zei Piet van Bemmel. Het is meer romantisch dan praktisch maar in ieder geval kunnen we er werken". Hij ontving Leonard de Vries die een bezoek bracht aan de Utrechtse Hobby Club. Hij had de schrijver afgehaald van het station en nam hem mee naar de Oudegracht en wees ineens in de laagte in de hoek, bijna onder de brug bij de Cinema bioscoop. Hier scheen met rood verlichte letters HOBBY CLUB boven de deur.

Ik citeer verder uit het tijdschrift  Hobby Club november 1950 : “Op zaterdag 16 September 1950 bestond de Hobby Club Utrecht één jaar en de feestelijke viering daarvan viel samen met de heropening van het clublokaal: een grote kelder aan één van de schilderachtigste gedeelten van de Oude Gracht. Oorspronkelijk was die kelder een nogal luguber donker hol, eerder geschikt als verblijfplaats voor ratten dan voor jonge mensen.  De Hobby Club leden van Utrecht hebben zich daar echter niet door laten afschrikken, zijn met man en macht aan het werk getogen en hebben het hol omgetoverd in een fleurig en schoon clublokaal”. “Als je binnenkomt passeer je een keurig, uit hout opgetrokken kantoortje, met schrijftafels, rieten stoelen, brievenordners en alles wat voor een goed kantoor nodig is.

Afbeelding 3
Bernard-album/Capture-yftyrdr.JPG

De eigenlijke clubruimte is gezellig ingericht en zo ruim, dat er gemakkelijk 50 leden tegelijk kunnen werken. Alle afdelingen werken broederlijk naast elkaar en alleen aan de gereedschapsrekken en materialen kun je zien waar de afdeling Radio, Elektriciteit, Chemie, Modelbouw en Tekenen gevestigd zijn. Hoewel de meisjes aan alle afdelingen kunnen deelnemen, kunnen zij zich ook in hun eigen hoekje terugtrekken. Die afdeling “Handarbeid voor meisjes” is uiterst comfortabel ingericht met gemakkelijke zitjes en zelfs een fornuis! De donkere kamer is van karton en heeft een houten geraamte, maar dat doet aan de bruikbaarheid , lichtdichtheid en mechanische sterkte niets af. De kelderwanden zijn trouwens zo dik, dat je er zonder bezwaar een 100-watt versterker vól- open kunt draaien zonder dat iemand er last van heeft. Benijdenswaardig zijn die Utrechtenaren, hé? Er heerste die zaterdagmiddag een opgewekte en enthousiaste stemming. Tal van ouders waren komen kijken en er waren verscheidene persfotografen en journalisten aanwezig, die zich zeer opgetogen toonden. Niet alleen omdat uit de vieze kelder zo' n keurig, knus clublokaal met bloemen, wandschilderingen en interessante platen was ontstaan, maar vooral omdat het er zo prettig en serieus toeging.

De Hobby Club Utrecht werkt nauw samen met het Jeugd Rode Kruis Afd. Utrecht en maakt ondermeer speelgoed voor kinderen in sanatoria. Ook waren aanwezig enkele vertegenwoordigers van grote firma's die de Hobby Club Utrecht gratis aan materialen hebben geholpen. Op de openingsmiddag werden twee zeer bruikbare vergrotingsapparaten, een bankschroef en ander gereedschap aangeboden.  s' Avonds vierden de leden onderling feest”. Van een begin van 10 leden, was de Hobby Club Utrecht intussen gegroeid naar 34 leden. Jan Srengholt, voorzitter, Piet van Bemmel, secretaris, Eddy Altena,  Bertus van de Velde en Kees Dietrich waren een paar leden uit het eerste begin”.

Afbeelding 4
Bernard-album/Capture-yftyrdr.JPG

Toch gaat het in de jaren daarna minder goed. De inkomsten van de club blijven achter bij de noodzakelijke uitgaven die nodig zijn om de club goed te laten draaien. Ook bestuurlijk blijkt het moeilijker te zijn dan gedacht om een Hobby Club draaiende te houden. Op 4 januari 1952 verschijnt er in het Utrechts Nieuwsblad een advertentie dat de Hobby Club op zaterdag geopend is voor belangstellenden. Men probeert  weer nieuwe leden te winnen. Hierover staat op 7 januari 1952 een verslag van deze dag in het Utrechts Nieuwsblad. “In het Hobby Club gewelf onder de Camera bioscoop waren Hans Noorbergen en Piet van Bemmel van de afdeling Chemie bezig met het produceren van traangas. De afdeling Modelbouw was aan het figuurzagen. Deze afdeling heeft ook de radio- reportagewagen die achter de Hobby-fiets word meegevoerd gebouwd. In deze wagen zal de afdeling Radio, een versterker en een pick-up bouwen. Jacob van Essen, die zijn hobby tekenen en schilderen in dit clubhuis beoefent, was druk aan het schilderen. Er hingen aardige schilderstukjes van hem aan de wand. De donkere kamer is heel primitief in elkaar gezet. Om de ontwikkelbaden op temperatuur te krijgen hebben de jongens in de tafel waxinelichtjes aangebracht. De meisjesafdeling doet het ook uitstekend. Zij heeft sfeer en decoratie. Er hangt zelfs een lampenkap.

De zes meisjes die deze afdeling telt, hebben vilten dieren gemaakt en kleedjes gehaakt. Op het kantoor liggen de rekeningen, die deze jonge Hobby Club, veel zorgen baren. Iedere maand moet de huur en de rekening voor het stroomverbruik betaald worden. Er moet gereedschap en materiaal worden aangeschaft, en daar is geld voor nodig!! Toch hebben de meisjes en de jongens hier met weinig middelen veel gepresteerd. Deze zaterdag heeft de Hobby Club Utrecht er acht jongens leden bijgekregen. Waar blijven toch de meisjes?”.

Afbeelding 5
webassets/hobbyclub-vries-blad.JPG

 

Dan komt er een volgende tegenvaller: Het blad Hobby Club dat landelijk veel steun geeft aan het draaiende houden van Hobby Clubs kan financieel niet meer uit en besluit in februari 1952 met de maandelijkse uitgave (voorlopig) te stoppen. Het is nooit meer opgestart. En ook de Hobby Club Utrecht verdwijnt in diezelfde maand. In het Utrechts Nieuwsblad van 21 februari 1952 staat de volgende mededeling: “Het bestuur van de Hobby Club afdeling Utrecht, heeft besloten de Hobby Club op te heffen. Dit in verband met een tekort aan financiën: de uitgaven zijn groter  dan de inkomsten. Het aantal leden was teruggelopen tot elf. Het tekort aan leden meent het bestuur te moeten wijten, aan een tekort aan gereedschappen en materialen. De Hobby Club is op 15 september 1949 opgericht, met het doel de jeugd van de straat te houden en waar jongens en meisjes in een sfeer van vriendschap hun verschillende hobby's kunnen uitoefenen. Maar net als veel naoorlogse idealen stortte ook de wereld van de Hobby Clubs in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw in, met de toenemende individualisering en de welvaart als boosdoener. Het zelf maken van dingen verschoof naar de achtergrond. Dans, disco, drink- en eetgelegenheden werden belangrijker voor de jeugd om elkaar te ontmoeten. De een na de andere Hobby Club hield er mee op. De Hobby Club in Dordrecht was de laatste die de deuren sloot in 1974. Deze Hobby Club heeft ooit een propagandafilm gemaakt. Te zien op “Andere Tijden”. De Hobby Club in Drachten bestaat nog steeds maar is in 1957 opnieuw opgestart door (volwassen) medewerkers van Philips met steun van Philips. Het is nu een Doe Het zelf Club waar mensen boten en auto’s onderhouden.

Afbeelding 6
Bernard-album/Capture-yftyrdr.JPG

En als ik in Utrecht ben,  moet ik altijd even langs de Oudegracht lopen en dan kijk ik bij de Camera bioscoop naar”benee”. En  ben weer even terug in mijn jeugd. "De Hobby Club".

Bronnen:

De Jongens van de Hobby Club (1e druk 1947)

Het boek is in PDF bestand te vinden via Google.

Tijdschrift Hobby Club 1950-1952

Utrechts Nieuwsblad: 1949-1952

Ad van de Graaf 2011

Bijlage: afb 1   De Oud Utrechter pagina 1
             afb.2   De Oud Utrechter pagina 3
             afb 3   De 12-jarige Ad van de Graaf knutselt aan een versterker.
             afb 4   Het boek De jongens van de Hobby Club
             afb 5   Het tijdschrift Hobby Club met op de foto
                       de afdeling radio van de Hobby Club Utrecht.
             afb 6   Leden van de Hobby Club actief in de kelder aan de Oudegracht.

Bernard-album/Capture-seperator.JPG

Bernard-album/up_cmp_mdshapes_gbtn.gif

Enter supporting content here

This site  The Web

Web hosting by Web.com

Mirja de Vries, Boudewijn Bjelke, Donna & Moas, Tirtsa de Vries, Ilonka de Vries, Linda de Vries, Wouter van Amstel, Hacquartstraat 25, 1071SG Amsterdam